Gepubliceerd in InZicht nr. 70 – september 2016

Na de overvloedige regenval van vandaag kun je in het avondlicht in de opening van tuin naar bos de bomen zien na-regenen in het halfduister. In de verte laat een vrachtwagen zijn claxon klinken. De eerste vleermuizen verlaten hun dagverblijf op jacht naar muggen en motten. De afgelopen dagen was er wederom het voorrecht om een serie bijeenkomsten te houden in de kleine kerk in Renkum, gelegen in de buurt waar ik als kind vaak in de bossen te vinden was als wij op bezoek waren bij mijn tante Thea, die woonde en werkte in vormingscentrum de Keyenberg. Dat had je toen nog: vormingscentra. Het was de tijd van de droom van de maakbare samenleving. Geloof in educatie, vorming, solidariteit. Een tijd van verwachting, hoop, en dan eens niet op een zogenaamd christelijke basis, maar natuurlijk wel met hetzelfde waangehalte.

Inmiddels zijn we wijzer. Nederland is speelbal van allerlei interne en externe bewegingen, zonder echt mee te spelen. Op tv gaat het over het EK voetbal en de Brexit, terwijl aanslagen en moordpartijen ook veel aandacht vragen en alle ego’s tot een staat van opwinding brengen.

De laatste satsang van het drieluik in Renkum was stil, volledig, onafgescheiden. Af en toe nam iemand de microfoon en deelde een overweging, inzicht of vraag. Verder een kalme ontspannenheid die voelbaar was en bijna uitnodigde tot een religieus besef, ware het niet dat ik – god zij dank –geen romantische noties en verlangens koester.

Werkelijkheid. Wat is echt? Wat is DIT? Werkelijkheid of illusie?

De wijzen zeggen dat de wereld een illusie is, en dat is juist. Tegen een meer volwassen vragensteller zeggen zij echter: werkelijkheid en wereld zijn niet twee. En dat is juister. Alleen Brahman is reëel, de wereld is maya. Brahman en maya zijn niet twee.

Dat betreft geen redenering, maar een verdieping van inzicht. Eerst geloof je dat jij en de wereld echt zijn. Afgescheiden (ik-wereld) en echt (ik neem het voor echt aan, zoals ik het beleef). Dan ontdek je wellicht Bewustzijn. En het inzicht komt: alleen Ik (de waarnemer, waarnemendheid) ben echt; wat ik zie, ken, is illusie. Mijn lagen van overtuigingen, projecties, angsten en verlangens zijn onecht. Bewustzijn is wel echt, blijvend, werkelijk. Vervolgens valt het ineen: Bewustzijn en wat wordt gezien, blijken onlosmakelijk, onafscheidelijk. Je realiseert je dat je zowel het Zien als het geziene bent. Wauw. Het Ene is inderdaad niet één kant van de medaille, maar de hele medaille.

Het zien van de druipende takken, het geluid van de vrachtwagen, het waarnemen daarvan, het besef er te zijn, zijn er allemaal gelijktijdig en on-onderbroken. Het één is niet zonder het ander. Een golf van stille vreugde mengt zich in de waarneming.

Ghost ontspant en slaakt een diepe zucht, de laatste merel roert zich, er loopt een teek op mijn been, opgepikt tijdens het ommetje van zojuist. Een foto verscheen. Guus, onze vriend in Noorwegen, had hem gestuurd. Je ziet zijn duim op het boek dat hij ophoudt naast een vuurtje, met prachtige natuur op de achtergrond. Olie op het vuur. Hij had veel spullen bij zich, zo bleek uit de andere plaatjes, geen olie, wel een boek. En het was goed.

Net zo goed als vandaag in Renkum, en nu Hier. Altijd enkel en alleen Hier. Wat is werkelijk? Hier. Wat is illusie? Je ideeën erover, al zijn die ook hier.

Wat ben je zonder ideeën en aannames? Wat ben je werkelijk? En wat wordt er aangenomen?

Alles wat echt lijkt, is dat maar even. Is je dat opgevallen, lieve medemens? Je wilt heel graag dit, en dan weer iets anders. Je gelooft met hart en ziel te willen ontwaken, en dan blijk je seks te willen met deze of gene. Je wenst gods genade, maar wilt vervolgens bevestiging van je baas, collega, partner, moeder, kind.

De waarheid, dat ben jij. Dat is werkelijk. Al het andere is verzonnen. Maar weet je dat ook, echt?

Ik kus je.