Zijn de verdeeldheid zaaiende priesters van weleer niet gewoon ingeruild voor spiritueel leraren, therapeuten en andere ‘hulpverleners’ die veelal nog wat extra zwakheid injecteren in goedgelovigen, behoudens enkelen die wél resistentie en zelfstandigheid willen kweken? Is de ‘verbondenheid’ die de kerk bood – en ermee gepaard gaande het wij/zij denken, niet ingeruild voor de ‘sangha’, de spirituele club? Is God niet gewoon ingeruild voor ‘Bewustzijn’ of ‘Energie’, ’het goddelijke’ of ‘het hogere zelf’, of een of andere goeroe? Is dezelfde schaapachtigheid en meegaandheid die er eerst door de kerk werd ingebeukt, niet net zozeer van toepassing op het ‘spirtualiteit-mindful’-non-dualiteits-therapiegedoe en andere vormen van infantiel gefantaseer? Nogmaals, uitzonderingen daargelaten van mensen die anderen wél leren ‘op te staan’ en zelf te denken.

Ik hoorde laatst iemand Bewustzijn beschrijven als ‘Alomtegenwoordig’. Er zijn er die zich richten op Bewustzijn om gered te worden van turbulentie – en niet om te ontwaken uit de droom van afgescheiden angstigheid. Mensen zitten mindful van alles te verdragen terwijl de werkelijke oproep in tal van situaties is: doorbreek het patroon, wees geen slaaf, leer nee zeggen tegen manipulatie, sociale terreur, neoliberale hebberigheid en kortzichtigheid, ofwel: (wo)MAN up en word meer eigenlijk!

Mensen gaan fijn naar de sangha rond wie dan ook, vaak niet om een echt mens te worden, maar om fijn ergens bij te horen en om iemand, altijd op een kunstmatig voetstuk, te lopen vereren, zoals vroeger de paus, of een of andere zogenaamde heilige of relikwie. Lekker samen zingen, mediteren, rustig ademen, in plaats van in opstand komen tegen alles wat onecht, onwaar, gemanipuleerd en verdraaid is – zowel intern als extern.

Vrijwel nergens wordt men geïnspireerd om de schaapachtigheid (het geïnternaliseerde ‘men’) te doorbreken en een echte vent of een echt wijf te worden: krachtig, autonoom, werkelijk zelfstandig denkend, kijkend, voelend. Veeleer wordt van alles ingezet om meditatief door te modderen, erdoorheen te ademen, te accepteren, het verleden te omarmen, vriendelijkheid en compassie te beoefenen. Kortom, om vooral niet moeilijk te doen!

Er lijkt mij vrij veel te zijn om wel moeilijk over te doen, zowel intern als extern. Een echt Mens laat zich niet voor de gek houden, zegt waar het op staat, stelt zich in familie en op de werkplek, in de maatschappij niet als slaaf op, laat zich niet door het Men ringeloren. Zo een gebruikt mij bijvoorbeeld om een impuls te krijgen, te leren kijken en voelen en denken om zich uit het normatieve, pseudo-christelijke, bangige moeras te knokken. En gelukkig gebeurt dat ook, en zijn er zulke aspiranten.

Maar het gaat bij het gros der spiritueeltjes veelal om vrede, innerlijke rust, (kunstmatige) harmonie, wat wil zeggen conflicten mijden, geen stelling nemen, niet confronteren. Kortom, meer van hetzelfde maar dan met een spiritueel sausje. Geen Amor fati-mentaliteit (a la Nietzsche – lees die eens), maar troostzoekend gedoe van spiritueel invalide lieden, met slachtoffertendensen en romantische, tamelijk infantiele noties als uiting van het vreemde verlangen naar een soort comfortabel, saamhorig, couveuseachtig en voor verheven aangezien bestaan.

De ‘wees in het moment-mantra’ is er te vaak niet op gericht om je sterk en vrij te maken, maar om je te kalmeren, je slap te houden, braaf en vriendelijk en tandeloos. Mindfulness is er niet om spirituele krijgers te kweken, maar om je rustig in slaap te houden, zodat je meditatief (lees: vegetatief) blijft meedoen met de kudde en geen rotzooi trapt. Mediteren en spiritualiteit om een ‘gutmensch’ te worden – en hopen dat de wereld zo wordt dat niemand elkaar nog kwetst. Of hooguit om wat te ontstressen, en daarna weer voort te hobbelen op dezelfde bekende maar oneigenlijke weg.

Vooral niets omverwerpen, geen ruzie maken, geen innerlijke revolutie, geen scherpe randen, geen dingen om je aan te stoten, maar glimlachend door rommelen, zonder risico’s te nemen. (Maar evenwel, elk moment, langs de rand van de afgrond balancerend, zoals ieder levend wezen… En er vooral alles aan doen om dit mogelijke besef zoveel als maar kan buiten beeld te houden…)

Op je gevoel vertrouwen en op verkeerd begrepen, niet door kennis en eigen ervaring gevoede, intuïtie: ben je verontwaardigd of boos over iets: mediteer, adem, kalmeer, accepteer, therapeutiseer. Dat leerde het christen-dom vroeger ook: alles is bepaald, de priesters weten het beter, doe niets om je situatie te verhelderen, onderzoek niks, stel geen echte vragen, denk niet zelf na, leer niet werkelijk vaardig te leven: accepteer dit tranendal nu maar, dit is de beste van alle mogelijke werelden, er valt niets te doen, zo is het nu eenmaal, geef het maar een ‘plekje’ – zo ‘denken’ de onnozelaars die zich spiritueel noemen of religieus besmet zijn.

Irritatie, felheid, minachting en ironie dienen koste wat het kost te worden gemeden. Die zijn zo niet christelijk-humanistisch-boeddhistisch verant- woord. Proef het rozijntje nou maar eens echt… Pfff.

Maar er zijn dus zat dingen, zowel intern als extern, om verontwaardigd over te zijn en waar iets mee kan en wellicht moet. Felheid is geen zonde, maar een kracht, die soms hard nodig is. Vanuit die slappe reli-spiri-mentaliteit hadden we nog steeds geen sanitair gehad, geen boeken, geen licht, geen koelkast, maar wel despotische, door god aangestelde koningen, hertogen, pausen, horigheid en slavernij… (oei, dit gaat niet helemaal op, er zijn nog steeds horigen en slaven, alleen heet dat nu anders).

De impuls kan net zo goed zijn: doe ergens iets aan, stop ergens mee, ver- breek een giftige relatie, kap met martelvlees eten [1], stop met alles binnenhouden op het werk uit angst je baantje te verliezen, confronteer ome Harry eens met zijn oervervelende kinderachtige gezeik, et cetera. En dus niet ‘aanvaard het maar zoals het is’, of ‘vriendelijkheid is het hoogste goed’ als smoes omdat je te schijterig bent om een standpunt in te nemen of een confrontatie aan te gaan.

Het meeste wat ik zie/lees/hoor over spiri-stuff is slap, behoudend, op aanpassing en geconformeerde normaliteit gericht. Het ontbeert veelal iedere notie van urgentie, gevaar en ernst, in de goede zin van het woord, het is in één woord: week. En het bevestigt steeds het valse ik en diens schaapachtigheid.

Niet bevrijding, maar aanpassing. Geen revolutie maar in rondjes draaien. Geen eerlijke confrontatie maar conformisme. Geen eigen(lijk)heid maar slaafs humanisme: een zich overleveren aan een pastelkleurige deugcultuur. En daar tegenover een paar compleet doorgeslagen lompe dwazen zonder enige humor, innerlijke waardigheid of zelfreflectie: toetsenbordterroristen, e-lynchers en jihadi’s. Spiritualiteit als vervanging van kerkse volgzaamheid en kuddegedoe. Ontkerkelijkte dromers met een onnadenkend, onkritisch samengesteld, aan alle kanten rammelend spiri-doe-het-zelf-pakket. Plus, anderzijds dus, een bozige, stupide horde.

Mijn gevoel is dus helaas dat het meeste wat wordt aangeboden en verkondigd tot geen enkel werkelijk inzicht leidt, nauwelijks vuur, zuur of scherven bevat, niet tot werkelijke Zelfstandigheid en echte Individualiteit (ondeelbaarheid) leidt, maar tot meer van hetzelfde in een ander jasje. Slaapliedjes, niet nadenken, geen gevaarlijke vragen stellen, niet buiten de groep vallen, de ene kerk voor de andere inruilen, niet op jezelf staan, sowieso niet STAAN, maar zitten bij de rest van kudde en iets vereren… gezellig samen onderweg naar nergens. Het goede warme gevoel, de saamhorigheid, de verbondenheid, de ‘liefde’… de mededogende nederigheid… fijn risicoloos mijmerend over troostrijke teachings en nietszeggende wijsheidjes. [Of woedend rondschreeuwen, natuurlijk…]

Zalig zijn de armen van geest, ja. Zalig in slaap, en gemakkelijk te manipuleren, ze hebben toch niks in de gaten, gebruiken noch het restje onderscheidingsvermogen, laat staan het kritisch vermogen, of de echte ‘rede’, de echte rauwe intuïtie. Mensen zijn zo goedgelovig, zo makkelijk beïnvloedbaar. Bange lui zijn altijd makkelijk te ‘mennen’. We zijn dol op sterke of aantrekkelijke leiders, of het nu politici of goeroes zijn. KIJK uit.

DENK zélf. Pas goed op als er zich groepen vormen. Waar de bavianen samenscholen hangt altijd onheil in de lucht!

Een groep is al snel een veelkoppig, vampierachtig monster dat je eigenheid nog verder wegzuigt. En je hebt er al zo weinig van…

En een leider of leraar (goeroe) gaat vaak al snel op de oudtestamentische god lijken: machtig, jaloers, hongerig naar verering, gehoorzaamheid verlangend, het authentieke onderdrukkend, manipulatief, narcistisch op zichzelf gericht, devotie eisend en aanwakkerend, nieuwsgierigheid ondermijnend, volgzaamheid belonend, bizarre offers vragend, zo niet: excommunicatie. Hij vreet je op of hij zuigt je leeg – en je smult ervan, totdat je opgroeit… Of ineens nog wat extra gemangeld langs, of beter naast, ‘de heilige weg’ ligt…

Vrijwel alles is op behoud gericht, een voortzetting van oude vormen, of puberaal en quasi-revolutionair (zoals Osho bijvoorbeeld)… Helaas veelal dus gewoon een geperverteerde vorm van de wil tot macht.

Mijn ingang is mensen stimuleren tot volwassen zelfstandigheid, dan gaat zo’n Individu vanzelf ontdekken wat zijn of haar rol is; en dat is niet, nooit, voldoen aan een collectie voorschriften of een gedroomde ‘bestemming’. Zelf kijken, voelen, luisteren, denken. Niet: voldoen aan dit of dat setje regels, of niet onderzochte aannames.

En bovenstaande is evenzeer van toepassing op niet-spirituelen.

(Oei, heb ik alweer geprovoceerd, geloof ik, en dat schijnt kinderachtig te zijn, heb ik gehoord…)

—- Ik zal in dit boek de boel nog veel verder uitdiepen én toelichten… en als je iets leren wil, kun je gewoon meekijken…—

1. Lees ook eens wat anders dan standaard politiek-correcte spiri-stuff, bijvoorbeeld: Peter Singer – Een ethisch leven – Spectrum 2001; Jonathan Haidt – Het rechtvaardigheidsgevoel; Kahneman – Thinking fast and slow; Susan Neiman – Morele helderheid; Peter Sloterdijk & John Gray (diverse titels); en Aan de leiband, of je eigen pad? en De Tao van Hans…
En kijk deze docu ook eens aandachtig… Terra Documentary 2015 2160p/4K/UHD – over mens en natuur… wat we doen en waar we onze ogen voor sluiten… Erg mooi gemaakt, Frans met ondertiteling.

Het zou tof zijn als je af en toe eens een boekcover (of web-artikel of video) van me op je socials zou willen posten, met of zonder commentaartje… wie weet heeft iemand er iets aan, behalve mijn website en youtube kanaal heb ik geen pr kanalen, maar jullie samen…