‘Swipen tegen verveling? Dat maakt de verveling alleen maar erger.’ Dat was de kop van een bericht op de NOS-site van 19 augustus ’24. Er blijkt een serieus onderzoek naar gedaan. Man! Dat had ik je ook voor niks kunnen vertellen.
Dus dit is nieuws? Videootjes of berichtjes niet afkijken of uitlezen, en snel door naar het volgende verjaagt je verveling niet, maar maakt het erger? Hoe ongelooflijk wonderbaarlijk. Ik ben er helemaal perplex van! (De neiging om geen boek uit te lezen is ook zo’n zeer kwalijke gewoonte…)
De door-naar-het-volgende-mentaliteit werd al een door Sloterdijk benoemd, lang, heel lang geleden.
Ik plak het citaat er nog maar eens in:
‘Het bestaan heeft op aarde, afgezien van zichzelf, “niets te zoeken”, maar waar cynisme regeert is men op zoek naar alles behalve het bestaan. Je moet, voordat je “eigenlijk leeft” steeds eerst nog iets anders doen, nog een voorwaarde vervullen, nog een verlangen bevredigen, nog een rekening betalen. En door dat “nog, nog, nog” ontstaat het patroon van uitstel en indirect leven dat het systeem van de mateloze productie op gang houdt.’
Ja, en nu dus eerst nog, en dan nog dat swipen en liken en posten – want hij schreef dit voor de smartphone gestuurde sociale media als hersenverwekende virussen, of diabolische alien lifeforms (zoals Bowie eens zei toen het internet haar intrede deed) aan hun pandemische opmars begonnen… en wat de productie betreft: louter van aandachtzuigende ‘content’, niet eens meer van iets fysieks…
Maar ja, je afvragen waarom je zo verveeld en vervelend bent geraakt, en je leventje blijkbaar zo leeg en saai is dat je de halve dag allerlei irrelevante nonsense wil bekijken of beluisteren en ‘bespreken’ is nu geheel buiten het korte-termijn bewustzijn geprojecteerd. Dat soort zaken worden uiteraard ook niet gevraagd of uitgediept in het ‘onderzoek’ (men neemt namelijk al aan dat zoveel van die shit bekijken omdat men zich verveelt op zichzelf al geen probleem of symptoom is).
Waarom zou je ook eens aandachtig een boek lezen, je eens ergens echt in verdiepen of interesseren, of iets zinvols leren, zoals een vaardigheid? Nee, liever trainen de massamensjes zich nog wat meer in voortschrijdende verdomming, en vernietigen ze, geheel vrijwillig de toch al spaarzame aandachtspanne – en de tech-bedrijven lachen zich rot en tellen hun dollars. Men laat zich regeren door al-goor-rytmen, en heeft het niet eens door… men levert zich vrijwillig uit aan parasitaire elektro-applicaties, en denkt dat het gratis is én zo hoort (want alle andere morons om je heen doen het, en wat ‘normaal’ is, is vanzelfsprekend goed en ‘leuk’ of ‘handig’).
Oppervlakkige leegheid en aangeleerde onbewustheid kun je dus heel goed leren voortzetten en uitbreiden. We beginnen allemaal dom en leeg natuurlijk, maar je kunt echt leren dat zo te houden, en velen slagen daarin met vlag en wimpel. Onverschillig, ongeïnteresseerd, plat, vulgair, nihilistisch, gemakzuchtig, hedonistisch en goedkoop – en ondertussen zeurend over een of andere ‘identiteit’ (nationalistisch of anderszins). En dan, na een tijdje, naar de GGZ voor hulp. Want depressief, angstig (anxious), burn-out, ge-ADHD’d… of whatever het modewoord voor de aandoening van het jaar weer is.
Een echt mens leeft zo niet. Daarom en daarover schreef ik onder meer mijn – vanzelfsprekend – nauwelijks verkoopbare serie filosofische fragmenten. Want lezen kan en wil men niet meer, ergens de aandacht bij houden of iets leren observeren, doorzien of verstaan ook niet. Een clip van 2 minuten is al lastig, een halfhartig geconsumeerde podcast lukt nog net, en anders desnoods maar een luisterboek tijdens het sporten, of chillen, of swipen op zoek naar een volgende soulmate middels een dating-site. Maar ondertussen 10.000 stappen tellen via je smartphone, dat dan weer wel. De standaardmens: verveeld, lusteloos doorhollend, electronisch-gemonitord, bang om iets te missen en niet te voldoen, geen tijd nemend iets te verwerken of om ergens bij stil te staan en ondertussen meeblatend met wat de rest van de echo-kamer-kudde waarin men terecht kwam zoal voelt te vinden… liefst iets wat gemakkelijk en ‘goed’ klinkt, en daarom altijd een nabije vijand van waarheid rond-echoend – menend dat dat de ‘eigen’ mening is – terwijl er van eigenheid geen sprake is, en er geen enkele mening is gevormd.
Want nadenken is er niet bij, kennis van zake zeldzaam, bewust voelen uitgesloten, iets onderzoeken te veeleisend. Dus is deze tekst, en zijn mijn boeken, én berichtjes als op de NOS-pagina totaal zinloos. Idioten leren nu eenmaal niks en willen dat ook helemaal niet. Wel heel jammer dat het er zoveel zijn…
Konden we ze maar ruimen…
Oja, communicatie… zodra een mens een ander vanachter een glasplaat benaderd, neemt de empathie met vele tientallen procenten af. Dat is onderzocht en aangetoond, meermaals. Zodra je iemand niet eens ziet, neemt het nog verder af. Dus appen, sms’en, twitteren enzo is nog armer. Voor de gemiddelde mens is communiceren via socials of apps geen echte communicatie met een medemens, maar met een trol (of virtuele vijand) of louter verbale tegenstrever aan de overzijde die je niet(of op dat moment amper) kent noch tegenkomt (zelfs als het een bekende is).
Mensen praten zelden tegen anderen op de wijze waarop ze hun vitriool en opinies spuien vanachter hun smartphone toetsenbordje… onderzoek toont stelselmatig aan hoe dat gedoe ons asocialer maakt – en eenzamer, gefrustreerder, meer losgezongen, en meer vatbaar voor ideologische waanzin… Wanneer worden we weer wakkerder??? Dit is geen ‘gevoel’ van mij, geen ‘opinie’ of ‘voorkeur’. Daar begon het, ik ‘wist en voorvoelde’ dat het diabolisch was, maar de literatuur erover (het gedegen onderzoek dus) onderstreept mijn intuitie alleen maar…
###
Een vraagje tussendoor van Aldous Huxley:
‘Wat is beter – om stom geboren te worden in een intelligente samenleving
of intelligent in een krankzinnige?’
Uiteraard zal de door de grondwet gegarandeerde verveling zich als project verkleden: haar psychosociale herkenningsmelodie is het gevoel van verandering, haar grondtoon het optimisme. (…) de enige belofte die men een associatie van consumenten onmogelijk kan onthouden: dat het comfort alsmaar blijft groeien.’ – Peter Sloterdijk (Nou ja, optimistisch is men inmiddels niet meer zo…)
‘De extreme tegenpool van lijden is… verveling’. / ‘Verveling is de bron van alle sociale verkeer.’ – Schopenhauer (Ja, tegenwoordig dus inclusief het sociale media ‘verkeer’…).
‘Een verveeld mens, is een vervelend mens’.
[Er zijn maar twee soorten mensen… beide soorten bepalen echter in wat voor samenleving we leven.] HL
Verveling? Het verlangen naar verlangen – Tolstoy.
(Mensen die niet echt beschikken over iets om voor te leven – een authentieke interesse – moeten wel een bestaan leiden van semi-permanente zelf-vermijding en een halfhartig mee-deinen met het ‘men’… zulke verveelde mensen kunnen trouwens moeiteloos enorm veel ellende aanrichten, alles is goed als hun verveling maar doorbroken wordt – het moet alleen weinig moeite kosten… veel van de vernielzucht, de deelnemers aan de dreigcultuur, vormen van fanatisme of allerlei protesten en (linkse of rechtse) protofascistische bewegingen en beschuldigingsbewegingen zouden niet kunnen bestaan zonder een enorme dosis verveling… dit soort gedoe vergt immers alleen: ergens achteraan rennen en wat lui gepegaai… maar geeft wel een gevoel van ‘purpose’ en betekenis…).
Vrije wil? Vrij van de concrete omstandigheden, mogelijkheden en je ‘persoonlijke’ geschiedenis? Vrij van je conditie op het moment? Vrij van je beweegredenen, emoties, gevoelens, angsten en verlangens? Vrij van je lichaam? Vrij van je sociaal-economische positie/situatie, vrij van je vrienden en familie? Vrij van je opvoeding en DNA – de cultuur? Vrij van je personality traits, je trauma’s of talenten? Come on!
Valse Noot 724. –
Aandacht. – Is die nog een beetje vrij, of reeds geheel en al weggezogen door steeds slimmere algoritmes in uw heilige smartphone? Smartphones zijn handig, maar ook dementor-devices, vampirische infectie- en projectiemodules, die de toch al tamelijk onvrije en weinig resistente en nauwelijks veerkrachtige geest kapen en die de aandacht steeds meer gevangenhouden en wegzuigen van het reële naar het virtuele én de geest infecteren en muteren.
In de ban van de ring? Nee, in de ban van ‘het ding’. And it’s gonna get worse.’
Valse Noot 652-
Alles kan en alles mag, maar betekent het dan ook iets? Wat ben je nog als mens in een zogenaamd volledige vrijheid? Kun je zelf, in je eentje, geïndividualiseerd en gevirtualiseerd, nog een als zinvol ervaren bestaan leiden?
Ik vernam dat 40% van de Nederlanders aan eenzaamheid lijdt*, aan innerlijke leegte, zou ik zeggen… Lijkt me wat veel, ze bedoelen dat ze zich soms eenzaam voelen, lijkt me.
We hebben alles, mogen van alles, en rennen rond op zoek naar meer, maar van wat? En met wie? Wie niet werkelijk compleet is, maar wel mee-rent, is niet enkel alleen (wat we nu eenmaal zijn), maar voelt zich tevens alleen. En lijdt eraan. En dat is niet simpelweg of enkel af te schuiven op ‘het systeem’, want wij zijn deel van het systeem… wij willen zelf inmiddels die getechnologiseerde, individualistische prestatie-, keuze- en controlesamenleving.
Ik zei het al in De Tao van Hans: de coronatoestand bracht enkel onze staat van zijn scherper naar de oppervlakte, het veroorzaakte geen eenzaamheid, geweld, depressie of leegte – en andere mankementen of gezeur-, het toonde deze enkel duidelijker aan: onze geglobaliseerde en ik-gerichte versnippering, dwangmatige en verslavende socialmedia-selfie-leegte, onechte individualisering (mislukte zelfverwerkelijking), doorgeslagen veruiterlijking, het te veel aan betekenisloze keuzes en mogelijkheden, ontwrichting van de traditionele, sociale verbanden – onder meer door hypermobiliteit en flexwerk, de opgekropte woede- en frustratieoverschotten, een opgejaagd gevoel en de doorgeslagen neiging alles te willen becijferen en ‘efficiënt’ te maken (in plaats van mooier, prettiger en fijner bijvoorbeeld), en dus, logischerwijze, de toenemende gevoelens van eenzaamheid en ontworteld zijn, of het niet meer aan te kunnen…
Vroeger te veel ingebed en ingeperkt, nu te veel een (tamelijk eenzame of vervreemde) chaos van verlorenheid en los zand…
De ene leiband werd voor de andere ingeruild, zoals dat gaat. En we noemden het bevrijding en vooruitgang. We ruilden het ene geloof voor het andere in. Een neoliberale, functionele, efficiënte, prestatiegerichte, drukke en hyperlelijke leegte… met veel geld.
Evenwel is echte zelfverwerkelijking naar mijn smaak niet voor de massamens bedoeld, en is dat nooit geweest, maar enkel voor’ de enkeling. Toch is de dwang (en waan) der individualisering voor velen te sterk om niet mee te doen. Want we zien die aan voor ‘vrijheid’ en vrijheid moet er zijn! We zien er enkel de baten van maar niet de kosten, zoals we die vroeger ook niet zagen. Maar wat stelt een afgedwongen, opgelegde, en tamelijk hebberige en door prestatiedwang opgejutte vrijheid eigenlijk voor? Het ‘systeem’ motiveert ons wel degelijk… [al gaan we er wel ontstellend gemakkelijk in mee, of achteraan]…
Maar ik-gerichte en sociaal (en politiek) afgedwongen mee-rennerij [en een door sociale media aangewakkerde, FOMO gedreven angstvalligheid] is geen vrijheid en zeker geen zelfverwerkelijking, zoals ik dat versta.’… (meer lezen – want het stuk gaat nog verder, en het thema keert terug? Koop m’n boek-en 🙂
Hier nog wat fragmenten aangaande social media… uit de Valse Noten trilogie….
‘Dat is sinds de invoering van de smartphone en de sociale media – vanaf 2007 dus – helaas alleen nog maar erger geworden – ook spelen zij een enorme rol in de algehele polarisatie – online advertenties varen wel bij heisa zoals vroeger in de sensatiepers. De emotiepolitiek van tegenwoordig (zowel van extreemlinks als -rechts) wordt voor een groot deel aangewakkerd door gerichte facebook-advertenties (zie ook Mens/Onmens van Bas Heine.) De digitalisering fragmenteert de wereld in allerlei kleine subgroepjes (tribes), die alle heerlijk ongenuanceerd tegen elkaar kunnen tekeergaan, en die zich al snel steeds verder en dieper in hun diverse rabbitholes en echokamers laten zuigen en aldus losgezongen raken. Veel ervan wordt danig in de hand gewerkt door allerlei commerciële (advertentie-) belangen en de bijbehorende, zeer sturende, algoritmes. Ze bestrijden elkaar natuurlijk, maar bestrijden vrijwel allemaal vooral het redelijke, het gematigde liberaal-progressieve, de ‘common sense’ als een soort gezamenlijke (maar tevens tamelijk vage) vijand. Zowel de extreemrechtsen als de extreemlinksen haten De Verlichting bovendien. Bij Wodan…’
‘1049. –
Gijzelsoftware een nieuw fenomeen? Nee joh, het zit in elke smartphone, het heet sociale media en het gijzelt en verstoort vele uren per dag de zich nog vormende breintjes van kinderen en kinderlijke dwazen in volwassen lijven en verhindert en vermindert aldus het genot en de verrijking van echte menselijke interacties, buiten zijn, een vaardigheid of twee aanleren en boeken lezen. Het voorkomt ook kritisch (leren) denken – want een emotioneel ‘authentiek’ statement van een youtuber of vlogger weegt zwaarder voor kids dan feiten en onderbouwde data en echte kennis. De paar voordelen van smartphones wegen nauwelijks op tegen de nadelen, dunkt mij. Vooral voor (vaak jonge en zeer beïnvloedbare) mensjes die (nog) geen ‘nee’ kunnen zeggen tegen gemakkelijke, populaire en hypeachtige, parasitaire of geestdodende verleidingen… ze maken van mensen vooral ‘volgers’, right? Leden van een virtuele kudde. Geen enkele sekte had ooit zoveel volgers!
Voor echte volwassenen zijn smartphones en sociale media geen probleem, en dus enkel handig, want die zijn hun phone of tablet wel de baas, maar: hoeveel echte volwassenen zijn er (nog)? Hoeveel zijn er echt – zichzelf?’
‘Sociale media stimuleert vooral (groeps)conformisme, de vrees om dingen te missen, verkeerd te doen of het verkeerde te ‘kiezen’. Het stimuleert geen eigenheid. De groepen die er het meest gebruik van maken (millennials en Gen-Z), rapporteren tevens de meest ongelukkige groepen te zijn… met de meeste emotioneel-geestelijke problemen…’
1094. –
Velen vonden The Matrix verhelderend en verontrustend, maar hé! We koppelen onszelf ‘vrijwillig’ aan of in een virtuele wereld. We hook into it freely, we think. But in fact we’re sucked into the matrix. Het heet (spl)internet en sociale media. De (wat) oudere mensen nemen hun concrete fysieke leven voor hun echte bestaan, met internet, smartphones en sociale media als een uitbreiding of toevoeging, als ‘tool’. Voor vele jongeren (iGen) lijkt de online ‘wereld’ de echte of primaire te zijn, en het fysieke feitelijke leven secundair. Als dat geen enorme impact heeft, en een verstoring of vervorming geeft in geestelijk/emotionele ofwel psychologische ontwikkeling…’
‘1100
Wat zullen de effecten zijn van een hele generatie die voor een groot deel wellicht meer beïnvloed is en wordt door de virtuele, ofwel online, ‘werkelijkheid’ dan de fysieke, ofwel offline, werkelijkheid? Er is immers een wezenlijk verschil tussen fysieke ontmoetingen en interacties en online interacties. Er is ook een wezenlijk verschil tussen fysieke boeken lezen en daarover praten met mensen en enkel of vooral sociale media en online info slurpen en er vooral online over ‘praten’…
Er worden door gedegen wetenschappers, psychologen, sociologen en filosofen sterke verbanden gezien tussen de toename van sociale media, met de dating app-horror story’s, en het verwrongen online ‘leven’, de online lompheid met zaken als sexting, ghosting, fake Communities (waar je ook zo weer uit gecanceld kan worden), bedreiging, afpersing en wat al niet en de hausse aan geestelijke gezondheidsproblemen en eenzaamheid, vooral onder jongeren. Zo wordt onder meer gerapporteerd door mensen uit diverse disciplines – en vanuit verschillende invalshoeken – zoals Jonathan Haidt (Generatie Angststoornis, The Coddling of the American Mind), Noreena Hertz (De eenzame eeuw), Abigail Shrier (Irreversible Damage), Damiaan Denys, Douglas Murray, Nancy Jo Sales, Hans Schnitzler en diverse andere mensen. Maar misschien wordt het wat overdreven? Hm. Hoe dan ook: niet alle ‘vooruitgang’ is vooruitgang op alle fronten of voor iedereen, niet alle vooruitgang is zonder schaduw of gevaren…
En de algemene gejaagdheid in onze nihilistische ‘prestatie- en comfortcultuur’ lijkt me sowieso ongezond, vooral in combinatie met de verslavende, opruiende en vampiristische en conformistische digitale bubbel-heisa dus.
Men ‘heeft’ nergens tijd meer voor… en dus ook niet voor zeer noodzakelijke zaken als emotionele verwerking, contemplatie of werkelijk contact…’
‘Sociale media maken ons eenzamer, niet alleen omdat we ons door alle tijd die we eraan besteden minder verbonden voelen met de mensen om ons heen, maar ook omdat ze de samenleving als geheel gemener en wreder maakt. En een gemene en wrede wereld is een eenzame wereld.’
Noreena Hertz – De eenzame eeuw – p. 128′
