Besluit niet voordat je iets besloten moet hebben. Te vroeg willen besluiten wordt gedreven door anxiety, niet door openheid en creativiteit. Neem de tijd en ruimte om met de zaak te spelen, tot de tijd daar is, of het juiste zich heeft aangediend. Dit leert John Cleese ons in zijn boekje ‘On creativity’. And I agree.
Intuïtie, inspiratie en (andere) creative opwellingen krijgen enkel de kans wanneer en zolang de boel open is… net als ‘de mind’, zoals Zappa ons leerde. Gesloten geesten produceren op hun best nog meer middelmatigheid. We noemen onze samenleving een ‘open samenleving’ – er is evenwel steeds minder ruimte en tijd om te spelen en te creëren, en steeds minder waardering daarvoor. Als alles wordt beoordeeld door de lens van ‘bedrijfsmatigheid’ (of ‘efficiëntie’) verdwijnt een heleboel aan leven via de achterdeur.
‘Je moet, voordat je “eigenlijk leeft” steeds eerst nog iets anders doen, nog een voorwaarde vervullen, nog een verlangen bevredigen, nog een rekening betalen. En door dat “nog, nog, nog” ontstaat het patroon van uitstel en indirect leven dat het systeem van de mateloze productie op gang houdt.’ Aldus schreef Sloterdijk. Helder is dat vanuit deze mindset of ‘moraal’ er geen ruimte en tijd voor creativiteit, zorgzaamheid of reflectie beschikbaar blijft – voor zover deze ruimte niet al, of voor zover nog aanwezig, met social media gedoe werd verspild. Want nu moet je ook eerst nog een berichtje volgen, een appje sturen, of iets anders aan-klikken of ‘liken’…
Brian Eno betreurde terecht het verdwijnen van tijd en ruimte voor creatieve ‘vakken’ op middelbare scholen… John Cleese zei dat als je in de klas aan kinderen van zes vraagt wie er creatief is, bijna elk kind de hand opsteekt. Bij elfjarigen is het nog maar de helft. Bij zestienjarigen kijkt iedereen rond of een ander de hand opsteekt… Onderwijs… het traint de creativiteit, de ruimtelijkheid, het spelend leren en ontdekken eruit – want ‘het onderwijs’ is ook al een bedrijf geworden, net als ziekenhuizen enzovoorts.
En uiteraard blijft creativiteit niet beperkt tot het vervaardigen van kunstzinnigheden of humor*, het gaat ook en vooral om een mindset (en eigenlijk om levenskunst). Wanneer een mens niet creatief leert zijn en dit menselijke vermogen niet levend weet te houden, ook in domeinen als werk en relaties én in het omgaan met uitdagingen en problemen, krijg je steeds armzaliger levens, en dus een armzalige, onvervulde en gefrustreerde samenleving, met steeds meer mensen die in plaats van op creatieve wijze te reageren, steeds meer stampvoetend, gedesillusioneerd of reactief zal zijn – zo kweekt men de woedende, gedeprimeerde, emotioneel en geestelijk infantiele, ontheemde, eenzame en dus onmachtige, onbeheerste mens. Het tegendeel dus, van de door mij gewenste volwaardigheid.
Weinig waardigheid en vaardigheid these days… right?
*Tijdens een interview zei de interviewer tegen Cleese, dat het superfijn was om hem in de show te hebben. Cleese reageerde met: ‘Ja, inderdaad, het is superfijn voor u om mij in de show te hebben.’ Ha!
Leuk én leerzaam:
Het zou tof zijn als je af en toe eens een boekcover (of web-artikel of video) van me op je socials zou willen posten, met of zonder commentaartje… wie weet heeft iemand er iets aan, behalve mijn website en youtube kanaal heb ik geen pr kanalen, maar jullie samen…